Chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi Văn 12 – Nghị luận xã hội

Có anh A và anh B sinh ra trong hai gia đình khác nhau. Cả hai đều có một người bố nghiện ngập. Sau này anh A trở thành một chàng trai luôn đi đầu trong công tác phòng chống tệ nạn xã hội và bạo lực gia đình. Còn anh B lại là phiên bản của cha anh. Nhà xã hội học đã đặt cùng một câu hỏi “Điều gì khiến anh lại trở nên như thế ?”. Và nhà xã hội học đã nhận được cùng một câu trả lời “Có một người cha như thế nên tôi phải như thế”.
Anh /chị hãy trình bày sự ảnh hưởng của gia đình đối với mỗi cá nhân.

BÀI LÀM

Đâu chỉ có nơi đất đai màu mỡ thì cây cối mới có thế xanh tươi, ngay giữa  những vùng khô căn sỏi đá chẳng phải không ít các loài hoa dại vẫn mọc lên và nở những chùm hoa thật đẹp đó sao? Điều kiện, hoàn cảnh sống tuy là những thành tố cơ bản rất quan trọng nhưng  chính ý chí, nghị lực vươn lên trong mọi hoàn cảnh mới là yếu tố quan trọng quyết định tương lai, cuộc đời của mỗi người.  Câu chuyện về chuyến tìm hiểu thực tế thú vị của nhà xã hội học vể hai thanh niên đặc biệt A,B nêu trên đã góp phần khẳng định rõ nhận định này của chúng ta.

Ta đã thấy, cả thanh niên A và B trong câu chuyện đều “có một  người cha nghiện ngập, vũ phu” . Họ cùng chung một cảnh ngộ éo le như nhau và cũng chịu không ít ảnh hưởng từ hoàn cảnh xấu ấy. Chính vì vậy, nên khi được hỏi “Điều gì khiến anh trở nên như  thế” thì cả hai đều có chung một câu trả lời “Có một người cha như thế nên tôi phải như thế.” Tuy nhiên, ngay cả khi cùng chịu tác động từ cùng một nhân cũng không có nghĩa là sẽ mang đến cùng một kết quả. Như hai thanh niên Avà B giờ đây đã rẽ hai hướng hoàn toàn trái ngược nhau trên đường đời.  Anh A thì  trở thành “một chàng trai đi đầu trong công tác chống nghiện ngập và bạo lực gia đình”. Trong khi đó, B “lại trở thành phiên bản khác của cha anh”. Vậy nên mới nói: Vấn đề không nằm ở hoàn cảnh sống hay những  khó khăn mà quan trọng hơn hết là cách ta đối diện với những điều ấy như thế nào?

Bởi lẽ, không ai trong chúng ta có thể tự chon cho mình một hoàn cảnh sống tốt, đầy đủ điều kiện để sinh ra.Cuộc sống này lại vốn dĩ không phải lúc nào cũng màu hồng và  khó khăn luôn là một phần tất yếu trong cuộc sống  mà ai cũng phải nhiều hơn một lần đối mặt dù sớm hay muộn.Thế nên, để có thể tồn tại và phát  triển ta không chỉ biết chấp nhận, thích nghi với hoàn cảnh mình đang sống mà còn phải cải tạo hoàn cảnh ấy ngày một tốt đẹp hơn. Ví dụ như anh A trong câu chuyện chẳng hạn. Dù trong nghịch cảnh vẫn không ngừng vươn lên  như loài hoa sen nơi bùn đất vẫn vươn mình cao quý và với ý chí nghị lực của mình A không chỉ hình thành cho bản thân mình những phẩn chất cao đẹp mà còn trở thành một người có ích cho cộng đồng xã hội. Từ đó ta thấy rằng, với nỗ lực, quyết tâm kiên định thì nghịch cảnh éo le sẽ không còn là khó khăn mà sẽ là một chất xúc tác tuyệt vời giúp ta rèn luyện bản thân, trở nên mạnh mẽ hơn, hình thành nhiều phẩm chất tốt đẹp hơn . Hay nói cách khác,trước những tháng ngày đen tối nhất và những thử thách cam go nhất của cuộc đời con người sẽ tự nâng cao bản thân mình lên một tầm cao mới. Vì thế cho nên những người làm được điều đó sẽ dễ dàng thành công hơn trong cuộc sống cũng như được mọi người xung quanh yêu mến, kính trọng. Trong đó có thể xem “ chàng trai kỳ diệu”- Nick Vujicic như một minh chứng điển hình. Dù ngay từ khi mới sinh ra đã không có tứ chi, nhưng với nghị lực sống và ý chí phi thường của mình, Nick Vujicic vẫn vượt qua tất cả, luôn lạc quan sống hết mình. Hiện nay,  anh đã trở thành một trong những  nhà diễn giả hang đầu với những buổi diễn thuyết “ chạm đến trái tim và truyền lửa  niềm tin” cho hơn 3 triệu người đến từ 24 quốc gia trên khắp thế giới mà trong đó  cũng  có Việt Nam. Ý chí nghị lực của Nick quả thực có một sức mạnh diệu kỳ, khiến thế giới phải nghiêng mình ngưỡng mộ  khi không chỉ mang lại cho chính bản thân anh một cuộc sống tốt đẹp hơn mà còn mang đến niềm tin, tiếp thêm hy vọng cho biết bao mảnh đời hạnh khác cũng  như bản thân mỗi con người may mắn lành lặn như tất cả chúng ta. Tấm gương Nick Vujicic một lần nữa đã khẳng định, chính nghị lực quyết tâm chứ không phải hoàn cảnh sống hay số phận là yếu tố quyết định cuộc đời mỗingười.

Thế nhưng đáng buồn thay khi các trường hợp “ cây đắng sinh quả ngọt” như anh A trong thời đại hiện nay vẫn còn rất hi hữu trong khi số các anh B lại không ngừng gia tăng một cách đáng lo ngại. Dưới các tác động từ cuộc sống bên ngoài, do không đủ ý chí nghị lực những người như anh B này đã sớm buông xuôi chùn bước trước khó khăn. Họ chưa một lần giữa quyết tâm kiên định để rồi thất bại chính bản thân mình và cuối cùng hoàn tan dần theo cái xấu đúng như câu “ gần mực thì đen.” Hoàn cảnh sống  dù là không tốt đẹp cũng chỉ góp phần hình thành nên nhân cách ở anh A nhưng lại đóng vai trò quyết định hình thành nên nhân cách xấu, nghiện ngập và vũ phu ở anh B. Anh B đã ngục ngã trước hoàn cảnh nên hiển nhiên một tương lai tươi sáng hơn khởi điểm đầu nay chỉ là ươc vọng viễn vông. Cũng như ông bà ta vẫn thường dạy, “ khổ tận cam lai”; nếu không chịu khó chịu khổ thì làm sao gặt hái được thành công? Những ngườicó lối sống như anh B này không chỉ tự hủy hoại đời mình mà còn gây hệ lụy ảnh hưởng lớn đến toàn xã hội khi trở thành một tấm gương xấu làm hư cho thế hệ trẻ ngày nay. Những cá nhân đầu hang trước nghịch cảnh  như anh B đáng  phê bình là vậy nhưng đáng trá ch hơn vẫn là số ít các bạn trẽ đã rất may mắn có một hoàn cách sống tốt , được cha mẹ hết mực thương yêu kỳ vọng lại không biết trân trọng suốt ngày chỉ biết lêu lổng, ham chơi, mê thói xa hoa trụy lạc, lười lao động, sống bang quang vô cảm trước cuộc đời,… Những thành phần như thế thì quả thực  “đáng sợ”hơn những anh  B rất nhiều và nếu  xã hội ta vẫn ngày một nhiều hơn các đối tượng  sống đời thừa thải  ấy thì biết bao giờ đất nước này mới phát triển được đây?

Cũng vì lý do đó một nhiệm vụ lớn về công tác giáo dục định hướng thật nghiêm túc cho thế hẹ trẻ được đặt ra cho gia đình nhà trường và toàn xã hội. Chúng ta cần những tấm gương sáng, sự quan tâm đúng mực từ gia đình, cần một cách giáo dục mới mẻ, hiệu quả hơn từ nhà trường  cũng như một môi trường trong lành tốt đẹp hơn từ cộng đồng xã hội. Tuy nhiên, trong những cái cần có ấy quan trọng nhất vẫn là nỗ lực và quyết tâm tự rèn luyện, học tập từ chính bản thân mỗi con người trẻ chúng ta. Khó khăn trong cuộc sống là điều mà không ai không gặp phải vì thế hãy dũng cảm lạc quan mà đối đầu. Chỉ có như thế ta mới có được thành công , hạnh phúc như mong muốn.

Như đã khẳng định, dù là hoàn cảnh sống hay số phận cũng không thể quyết định được cuộc đời chúng ta, quan trọng nhất vẫn là ý chí nghị lực sống. Dù vậy, chúng lại là những điều mà chúng ta không thể lựa chọn mà chỉ có thể thay đổi. Thế nên nếu đã không  hài lòng với nơi bắt đầu đầu đã được chọn trước ấy sao ta còn ngần ngại gì mà  không  đến một đích đến tốt đẹp hơn ?

——————–
Bài của Nhật Hạ 12A8 (2013-2014) THPT Võ Thị Sáu, Tp Hồ Chí Minh