NHỮNG CÂU PHÊ BÌNH VĂN HỌC HAY VỀ PHONG CÁCH SÁNG TÁC.
(Sưu tầm từ các cuốn sách của Gs. Nguyễn Đăng Mạnh)
1. Phong cách là yếu tố then chốt khẳng định dấu ấn cá nhân của người nghệ sĩ. Đó là “cái riêng” trong “cái chung”, là thứ phân biệt nhà văn này với nhà văn khác, ngay cả khi họ cùng viết về một đề tài, một chủ đề.
2. Phong cách sáng tác được hình thành từ sự thống nhất độc đáo giữa ba yếu tố: cách nhìn, cách cảm thụ và hệ thống phương thức biểu hiện. Nó không chỉ là vấn đề hình thức ngôn từ mà bắt nguồn từ một quan niệm nghệ thuật, một lăng kính chủ quan về đời sống.
3. Phong cách nghệ thuật là sự kết tinh của một cá tính sáng tạo mạnh mẽ. Một nhà văn có phong cách trước hết phải là một cá tính độc đáo, dám khẳng định cái tôi riêng biệt của mình trước hiện thực đa chiều.
4. Ngôn ngữ là phương tiện biểu hiện tập trung và rõ nét nhất của phong cách. Qua cách sử dụng ngôn từ, tổ chức câu văn, xây dựng nhịp điệu, thế giới nghệ thuật riêng của nhà văn được hiện lên sinh động.
5. Phong cách vừa mang tính ổn định, vừa vận động và biến đổi. Nó có một “hệ mã” xuyên suốt trong toàn bộ sự nghiệp sáng tác của nhà văn, nhưng cũng luôn được làm mới qua từng giai đoạn, từng tác phẩm cụ thể.
6. Phong cách nghệ thuật chịu sự chi phối của thời đại, trào lưu và thể loại. Cái riêng của nhà văn luôn được nuôi dưỡng và định hình trong dòng chảy của “cái chung” là bối cảnh lịch sử – văn hóa và đặc trưng thể loại mà họ lựa chọn.
7. Một tác phẩm có giá trị lớn bao giờ cũng in đậm dấu ấn phong cách của tác giả. Nó không chỉ hay về nội dung tư tưởng mà còn độc đáo, mới lạ về hình thức nghệ thuật, mang đậm dấu ấn sáng tạo của người cầm bút.
8. Phong cách là thước đo trình độ trưởng thành và tài năng của một nghệ sĩ. Một cây bút chỉ thực sự trưởng thành khi tìm ra và khẳng định được cho mình một giọng điệu riêng, một phong cách nghệ thuật độc sáng.
9. Tiếp nhận một tác phẩm văn học cũng là quá trình khám phá thế giới nghệ thuật độc đáo được kiến tạo bởi phong cách nhà văn. Người đọc không chỉ tiếp nhận câu chuyện mà còn thưởng thức cách kể chuyện, cách tạo dựng hình tượng đặc biệt của tác giả.
10. Phong cách góp phần làm nên sự đa dạng, phong phú cho đời sống văn học. Sự tồn tại của nhiều phong cách khác nhau, đối thoại và bổ sung cho nhau, chính là minh chứng cho sức sống mãnh liệt và sự phát triển không ngừng của văn chương.
Nguồn: Ths. Phan Danh Hiếu
